Selepas lewat 20 minit, akhirnya majlis dibuka dengan kata aluan oleh Saudara Jufitri Joha, presiden Majlis Belia Malaysia (MBM). Beliau menerangkan bahawa Sekolah Politik pertama pernah diadakan 2 tahun lepas. Beliau juga memaklumkan bahawa MBM adalah platform non-partisan yang merentasi agama, kaum, dan fahaman politik. Bagi Jufitri, anak muda minat pada politik cuma mereka tidak minat politik elit, politik berdasarkan kabilah, dan menyarankan agar anak muda membina iklim politik baru. MBM katanya hendak membawa suara anak muda, yang merupakan teras demokrasi. Dalam situasi sekarang, katanya, kita hanya ada 30 ahli parlimen muda tetapi kita memerlukan "adult youth decision making". Kerana akhirnya kita semua akan terkesan dengan polisi yang dibuat pemerintah. Hak orang muda salah satunya adalah hak berpartisipasi dalam politik. Beliau memetik kata-kata Amartya Sen bahawa "democracy is a universal value”.
Kemudian majlis diteruskan dengan sepatah dua kata oleh Dr. Amer Saifude Ghazali, Timbalan Pengerusi, UMCEDEL. Beliau memaklumkan bahawa salah satu matlamat UMCEDEL adalah untuk mendidik masyarakat dalam pendidikan politik, semua rakyat termasuk golongan belia. Beliau membawakan teori kenapa rakyat tidak mahu berpolitik, menurutnya belia lebih cenderung termasuk ke dalam “teori kemahuan politik”, yakni tiada pihak yang mendekati, tidak berkempen pada mereka, sebab itu mereka tiada kemahuan. Oleh kerana kerajaan telah turunkan umur mengundi kepada 18 tahun, bagi beliau kesedaran politik kepada anak muda adalah penting, sama ada sokong kerajaan atau pembangkang tak mengapa, janji mereka faham apa itu politik. Persoalan politik adalah persoalan semua pihik, ia milik semua, bukan milik ahli politik atau veteran sahaja, kita semua ada peranan dalam politik. Kita kena faham hak kita sebagai rakyat.
Kemudian majlis dirasmikan oleh Senator Wan Ahmad Fayhsal, Timbalan Menteri Belia dan Sukan. Beliau menceritakan bagaimana di peringkat KBS, mereka sedang merancang Sekolah Rukun Negara. Statistik kesedaran politik dalam kalangan belia menurut beliau masih lemah, badan pemikir seperti IRIS yang mengukur persepsi dan isu belia melalui indeks sosialisasi politik menyimpulkan bahawa penyertaan dan kefahaman anak muda dalam politik sangat lemah. Indeks menunjukkan penyertaan yang sangat rendah. Meski pun diberi hak mengundi, mereka tidak akan mengundi kerana tiada kearifan. Jadi perlu usaha untuk menyantuni mereka. Beliau kemudian menerangkan bahawa lawan pada demokrasi adalah demagogeri, demagogari adalah kepimpinan yang menggunakan prejudis dan kebatilan, mereka menggunakan sentimen untuk kekuasaan, bukan “ratio”. Beliau kemudian memetik kearifan dari buku The Revolt of Masses tulisan ahli falsafah Sepanyol, José Ortega Gasset yang menurut beliau sering disebut oleh Anwar Ibrahim. Rakyat direndahkan menjadi konsumer. Beliau membawa contoh bagaimana masyarakat tercerah seperti German yang hebat falsafah dan budayanya boleh mengankat fasis Hitler, something wrong somewhere. Oleh itu, katanya, kita nak elak ke arah itu. Proses pendidikan politik juga perlu ada unsur gamification untuk santuni warga luar bandar, contohnya seperti golongan belia Felda. Kepentingan pendidikan politik ini menurutnya sudah lama difahami oleh parti politik negara, sebab itu setiap parti ada madrasah politik mereka yang melahirkan persona politik muda yang kita ada pada hari ini seperti Nik Nazmi, Hilman, dan Afif Baharudin.
Tamat perasmian, akhirnya kelas minggu pertama dimulakan. Kelas ini dibentangkan oleh Saudara Akmal Hisham yang membawa tajuk "Negara & Negara Bangsa". Di bawah adalah sedikit nota saya dari pembentangan beliau.
Timbalan Pengerusi Pertubuhan Institut Reformasi Politik & Demokrasi (REFORM)
Tajuk: Negara & Negara Bahasa
Sistem politik awal adalah sistem monarki yang berdasarkan keturunan. States dan Government sering disamakan namun sebenarnya dua entiti berbeza. Bila kita kritik kerajaan bukan bererti kita kritik negara. Kita mengamalkan demokrasi berparlimen. Negara punya 4 ciri utama iaitu manusia, wilayah, kerajaan, dan kedaulatan. Manusia boleh hidup bersama atau berkonflik. Semua tanah di dunia hari ini dimiliki oleh negara kecuali antartika.
Palestin, adakah ia sebuah negara? Menurut takrifan sains politik ia bukan negara kerana tiada kedaulatan, namun negara kita mengiktiraf Palestin sebagai sebuah negara. Trias Politika: Eksekutif, Legislatif, Kehakiman. Adakah ada pemisahan atau kesatuan kuasa? Ini bergantung pada sudut pandang. Ada yang berpandangan eksekutif dan legislatif merupakan satu badan yang sama. Malah kehakiman juga dilantik agung dari nasihat perdana menteri, hal ini menunjukkan satu bentuk kesatuan bukan pemisahan.
Negara bangsa adalah negara berdaulat dan didiami oleh satu bangsa. Bangsa mungkin boleh ditakrif sebagai ras, etnik atau warganegara. Apa yang kita bayangkan sebagai Bangsa Malaysia? Pasti kita punya bayangan dan tafsiran yang berlainan. Amerika adalah contoh melting pot society, masyarakat yang belbagai kaum. Beliau kemudian menghuraikan tulisan Rustam A. Sani yang menyatakan bahawa “Kebanyakan gerakan nasionalisme bangsa akhirnya menjadi sebuah negara. Nasionalisme Melayu adalah sebuah nasionalisme yang gagal mendirikan negara”. Gagal ini dalam erti kata gagal menubuhkan negara bangsa, sebaliknya kita menubuhkan negara dengan pelbagai bangsa.
Triti Westphalia (1648) disentuh sebagai titik permulaan dalam sejarah bermulanya gerakan kearah pembentukan negara bangsa di dunia. Dalam triti ini kuasa diseimbangkan, kuasa agama berkurang dan setiap raja punya wilayah tetap mengakhiri 30 tahun peperangan. Pada waktu tersebut konsep pemerintahan yang popular adalah konsep empayar. Pada waktu itu juga berlaku pertembungan dalam agama kristian, apa yang disebut oleh Graham Fuller sebagai "the great schism". Protestant dianggap ancaman, monarki yang menentukan versi Kristian mana yang diikuti, jika rakyat menganut fahaman kristian yang berbeza dengan monarki, ia dianggap subversif. Saya teringat akan buku Henry Kissinger yang bertajuk World Order yang membincangkan dengan terperinci perihal Triti Westphalia ini.
Menurut Akmal Hisham, negara kita masih muda, beliau menukilkan pandangan Prof. Shamsul Amri perihal negara yakni ia mempunyai 4 ciri utama iaitu kaum, kelas, budaya dan identiti. Polisi negara kita sehingga hari ini masih terpecah pada kaum. Ia berbeza dengan tafsiran Anthony Milner yang berpendapat bahawa negara adalah class based – kelas pemerintah dan diperintah.
Pada 1965, parlimen keluarkan Singapura, jadi kita boleh katakan bahawa pada 1965 kita menjadi negara baru. Akmal Hisham turut membangkitkan persoalan adakah kita boleh mewujudkan "Bangsa Malaysia”? Sedangkan eksekutif kita adalah politikus, yang ada kepentingan, mereka akan mengikut kecenderungan rakyat. Pada pandangan beliau, hari ini, ABIM menjuarai konsep “Bangsa Malaysia”. Nasionalisme adalah sentimen yang kuat melawan penjajah dan anti-kolonial. Tapi semangat kekitaan ini atas dasar apa? Bila kita berjaya keluarkan penjajah, what next? Kita bergaduh dalam kalangan kita sendiri. Kita perlu menerima bahawa zaman kita ini, kita mengamalakan konsep negara bangsa. Nasionalisme mempunyai sisi positif dan negatif. Malaysia tak boleh hidup bersendirian, kita kena berurus niaga dengan negara lain. Demokrasi ada cacat cela, Hitler sendiri naik ke puncak kuasa melalui demokrasi, tetapi demokrasi adalah sistem terbaik pada zaman ini untuk mengekalkan keharmonian.
Saya merasakan perkongsian saudara Akmal Hisham ini satu perkongsian yang menarik walaupun ia lebih membangkitkan soalan berbanding memberi jawapan. Ia membuka perbincangan dan tidak didaktik. Beliau juga memberikan senarai bacaan untuk kajian lanjut. Antara buku yang beliau cadangkan:
2. Ke Mana Nasionalisme Melayu tulisan Rustam A. Sani.
3. Imagined Communities oleh Benedict Anderson.
4. Failed Nation? Concerns of a Malaysian Nationalist oleh Rustam A. Sani.
